به گزارش همشهری، این طرح که تازه‌ترین ابتکار بانک مرکزی در بازار است با ابهامات زیادی مواجه است و هنوز جوانب آن برای کارشناسان و فعالان اقتصادی مشخص نیست؛ چه اینکه واکنش دیروز بازار ارز نیز حکایت از استقبال از این طرح ندارد؛ هرچند بانک مرکزی امیدوار است این طرح بتواند تعادل را به بازار ارز برگرداند.
به گفته معاون ارزی بانک مرکزی، در این طرح قرار است شرکت ملی نفت ایران، شرکت‌های پتروشیمی و صندوق توسعه ملی به عرضه ارز با قیمت دو درصد زیر قیمت بازار اقدام کنند. 14.5درصد سود شرکت ملی نفت ایران، درآمد ارزی حاصل از صادرات شرکت‌های پتروشیمی و 20درصد منابع صندوق توسعه ملی قرار است در این بازار عرضه شود و در مقابل واردکنندگان با ثبت سفارش نزد بانک‌های ملت در ابتدا و کشاورزی در آینده، ارز مورد نیاز خود را برای واردات تأمین می‌کنند.
کارگروهی از وزارت صنعت، معدن و تجارت مسئول تأیید درخواست‌های ارزی خواهد بود. مینو کیانی راد هرگونه بهره‌برداری از منابع ریالی این طرح برای تأمین کسری بودجه دولت و همچنین پرداخت یارانه را رد کرد و گفت: در این بازار هر نوع فعالیت ارزی به وسیله سامانه‌های بانک مرکزی ازجمله ساعت (سامانه الکترونیک عرضه و تقاضا)، سامانه سنا و پورتال ارزی ثبت می‌شود.
در واقع این طرح تمام اطلاعات مربوط به نقل و انتقال ارزی را ثبت می‌کند. کیانی‌راد ادامه داد: در این طرح نرخ مرجع برای کالاهای با اولویت یک و دو عرضه می‌شود و برای اولویت‌های سه تا پنج نیز قیمت با نرخ دو درصد پایین‌تر از بازار عرضه خواهد شد. به گفته وی اولویت‌های شش تا 10نیز از طریق همین بازار می‌توانند در آینده نزدیک به تأمین ارز مورد نیاز خود اقدام کنند. وی بخش خصوصی را یکی از بخش‌های اصلی این طرح دانست و گفت: بخش خصوصی با محوریت اتاق بازرگانی برای عرضه و تقاضای ارز وارد این بازار خواهد شد و امیدواریم در آینده‌ای نزدیک بتواند پاسخگوی نیاز‌های غیراولویت‌دار ازجمله ارز مسافرتی و دانشجویی نیز باشد.
امیدواری بهمنی به کاهش نرخ ارز
رئیس‌کل بانک مرکزی هم ابراز امیدواری کرد که با این طرح کاهش تقاضا در بازار آزاد آغاز شود و قیمت ارز کاهش یابد. بهمنی با اشاره به اینکه شرکت‌های غیردولتی نیز می‌توانند ارزشان را عرضه کنند، گفت: صادرکنندگان، شرکت‌های غیردولتی و حتی خانواده‌ها و اشخاصی که ارز دارند می‌توانند ارزشان را به‌صورت مستقیم، بدون واسطه و از طریق بانک‌ها با هماهنگی بانک مرکزی و به نرخ روز در اختیار واردکنندگان قرار دهند.
تردید بخش خصوصی نسبت به اتاق معاملات ارزی
اما اظهارنظر اولیه برخی فعالان بخش خصوصی نشان از تردید فعالان اقتصادی دارد. یحیی آل‌اسحاق، رئیس اتاق تهران با تأکید بر اینکه ضرورت ساماندهی نظام ارزی قطعی است، گفت: حوزه ارز در شرایط متلاطمی قرار دارد و این موضوع به نفع نظام و کشور نیست و باید ساماندهی شود، ولی اینکه این ساماندهی و شکل‌یافتگی باید با کدام ابزار و سیاست‌ها شکل بگیرد موضوع مهمی است.
مسعود دانشمند، عضو اتاق ایران هم در گفت‌وگو با همشهری نسبت به عرضه ارز توسط صادرکنندگان غیردولتی در اتاق معاملات ارزی ابراز تردید کرد و گفت: باید منتظر باشیم تا ابعاد این طرح روشن شود. او تأکید کرد: آنچه روشن است اینکه قرار است بخشی از ارز صادراتی بنگاه‌های اقتصادی وابسته به دولت نظیر پتروشیمی‌ها، فولادی‌ها و... با نرخ نزدیک به قیمت بازار در اتاق معاملات ارزی عرضه شود.
رئیس سابق کنفدراسیون صادرات ایران با تأکید بر اینکه مرکز مبادلات ارزی همان بورس ارز است، گفت: باید چند روز بگذرد تا بتوان درباره امکان موفقیت این طرح صحبت کرد. به گزارش فارس، اسد‌الله عسگر‌اولادی تأکید کرد: در هیچ جای دنیا چنین چیزی را مشاهده نکرده‌‌ام و نمی‌توانم درباره آن اظهارنظر کنم. وی این ابهام را مطرح کرد که ارز حاصل از صادرات را چگونه می‌خواهند به داخل کشور منتقل کنند؟ از کجا می‌خواهند پولش را بدهند؟ در ایران قابلیت ردوبدل کردن ارز وجود ندارد و باید از یک کشور ثالث استفاده شود.
عسگر‌اولادی در پاسخ به این سؤال که آیا فکر می‌کنید صادرکنندگان از این طرح حمایت کنند؟ گفت: باید چند روز بگذرد تا اظهارنظر کنیم اما ظاهرا صادرکنندگان از این طرح استقبال نخواهند کرد؛ مگر اینکه اجباری شود. یک عضو هیأت نمایندگان اتاق ایران گفت: فعلا همه‌‌چیز این طرح مجهول است. به گزارش ایسنا، شاهرخ ظهیری درباره افتتاح مرکز مبادله ارزی دارندگان و متقاضیان ارز اظهار کرد: همه‌‌چیز این ارز مجهول بوده و فعلا در حد یک تئوری روی کاغذ است. وی ادامه داد: تنها چیزی که از این طرح مشخص است، این است که کسانی که ارز در اختیار دارند، آن را دو درصد زیر قیمت ارز آزاد به دولت بفروشند. او تصریح کرد: باید پس از یک هفته از اجرای این طرح وضع بازار را مورد ارزیابی قرار داد. او گفت: ممکن است با اجرای این طرح ارز به اقتصاد کشور تزریق شود، ولی باید تبعات آن در بازار ارز مورد ارزیابی قرار گیرد.
